Bir veya birden fazla etkene karşı aşırı duyarlık (hipersensitivite) ; dermatolojik, respiratuar veya gastroentestinal bozukluklar, migren yahut alerjik nezle olarak beliren alerjik bir tepkiye yol açabilir. Alerji ile emosyon arasındaki ilişki karmaşıktır; şiddetli emosyonel stres belli bir allergen maddenin yarattığı tepkiye yol açabilir veya bu allergenin etkisini arttırabilir. Astım nöbetleri yalnızca allergenlerin veya yalnızca psikolojik faktörlerin etkisi olabileceği gibi, her ikisinin birleşik etkileri de olabilir. Yakın zamanlarda belirgin bir alerji vakası gösteren astımlılarda immun-globulin (IgE) seviyesinin arttığı bulunmuş ve bu sayede bağışıklık mekanizmalarının tanımlanması kolaylaşmıştır. Hafif veya orta derecede şiddetli nöbetler geçiren, labil astımlı çocuklarda, immunosüpressif bir ilaç olan disodyum kromoglikat'ın uygulanmasının tedavide önemli ilerlemeler kaydettirdiği görülmüştür. Bununla birlikte, allergen kökenli nöbetler geçiren bazı çocuklara uygulanan psikoterapötik müdahale sonucunda da emosyonel gerginlikte azalma görülmüş, fakat alerjik duyarlık hiç değişmemiştir. Alerjik bozuklukların tedavisinde çoğu zaman antihistaminikler veya steroid'ler kullanılır, fakat bazı hastalarda psikoterapi veya trankilizanlar aracıyla emosyonel stress'in azaltılması önemli bir rol oynayabilir. (bkz. Psikosomatik bozukluklar) Alerjiyi meydana getiren maddeler (antijenler), ağız ve zerk etme yolu ile vücuda girebildikleri gibi; bazıları, temas yoluyla da girebilir.Ağız yolundan girerek alerji yapan belli başlı maddeler: Yumurta, balık, çilek, pastırma, sucuk, salam, tahin helvası, kaymak, süt ve sütlü besinler, çikolata gibi kakaolu besinler, kinin ve çeşitli ilaçlar, çiçek tozları, mantarlar, parfüm ve ev tozları ile birlikte alınan gözle görülmeyen böcekler.
Enjeksiyon (zerk) yoluyla girenler: Tetanos, difteri, dizanteri ve buna benzer koruyucu serumlar, tedavide kullanılan bazı ilaçlar (penisilin alerjisi gibi)
Deri ve solunum yollarına temas ile alerji yapanlar: Parfüm ile çeşitli ilaç ve kozmetikler, deterjanlar, tüyler, lastik ve plastik eşya, mobilya cila ve boyaları, mücevherat, güneş, sıcak veya soğuk ve kıl kurdu denilen asalak, bazı bitki özsuları, çam ağaçlarından damlayan terebentin maddesi, ilkbaharda meyve ağaçlarının çiçeklerinde bulunan sarı polen tozları.
Bunlardan başka alerjiye sebep olan çeşitli madde ve olaylar da vardır. Hatta denilebilir ki, günlük hayatta karşılaşılan her türlü madde hassas kimselerde alerjiye sebep olabilir. Vücudun çeşitli yerlerindeki gizli yahut belirli iltihaplardaki mikropların saldığı maddelerin alerjik belirtilere sebep olduğu bilinir. Bazı kişilerde güneş ışınlarına karşı alerji belirtileri görülür.
Bir antijen (yabancı madde) ile ilk karşılaşmada bağışıklık cisimleri (Antikor) husule gelir, vücut bu antijenle ikinci defa karşılaşınca, antijenle-bağışıklık cisimleri arasında bir reaksiyon meydana gelir ve bu reaksiyon neticesinde vücutta histamin denilen bir madde açığa çıkar. Bu madde damarları genişlettiğinden damarlarda kan göllenir, kalbe kan gidişi azalır. Kişide bir kendini kaybetme ve hayati fonksiyonların azalması durumu ortaya çıkar (anafilaktik şok). Bu şok hali her alerjik olay için kaide değildir. Bu durum, kısa zamanda vücuda çok miktarda hassas olduğu maddenin girmesi hallerinde ortaya çıkar. Buna en iyi örnek, penisilin zerkleridir.
Derideki kaşıntılı yerde üzeri kırmızı, bazan ince kabuklu, hudutları intizamsız deri kabartıları şeklinde kendini belli etmektedir.
Alerjik hastalıklardan en çok bilinenleri eczama ve serum hastalığıdır. Bunlara astım ve alerjik rinit'i (bahar nezlesi) de eklemek lazımdır. Bu sonunculardan astım, çeşitli alerjik maddelerin teneffüsü ile ortaya çıkar. Bahar nezlesi ise ilkbaharda çiçek tozlarının burun iç yüzeyine teması ile olur. Serum hastalığı çeşitli hastalıklara karşı bağışıklaşmada verilen serumların zerkinden birkaç hafta sonra ortaya çıkar. Alerji hadisesinin psikolojik yönü de vardır. Sıkıntılı durumların alerjik bazı reaksiyonları şiddetlendirdiği kabul edilmektedir. Bilhassa astım ve saman nezlesinde bu durum sık görüldüğü gibi, çok kurdeşen vak'asında da hadisenin öncesinde sıkıntılı bir durum tarif edilmekte ve tedaviyi bu istikamette seçmek iyi netice vermektedir.
Alerjik hadiselerin önlenmesinde, çeşitli yollar denenebilir. Kişi hangi maddeye karşı hassas ise o madde ile temasını önlemek birinci yoldur. Şahıs, çeşitli alerjik maddelerle temasa getirilir. Bu yoldan bir teşhise varılabilir. Alerjik hadise ortaya çıktıktan sonra ise bazı ilaçlarla tedaviye geçilir. Bu işte kullanılan ilaç ve maddelerin başlıcaları şunlarır: Başta antihistaminikler, kalsiyum, kortizonlu ilaçlar, C vitamini. Ayrıca rejim tatbiki de mutlaka lazımdır. Tespit edilmiş allergen ve antijenlerden uzak durmalıdır. Alerjiyi yapan bir iltihap ise bunun tedavisi yapılmalıdır.
0 yorum:
Yorum Gönder
Yorumunuz için teşekkürler